در دنیای فناوری اطلاعات، مقیاس پذیری سرور یکی از مهم‌ترین عوامل برای اطمینان از عملکرد و کارایی سیستم‌های کامپیوتری است. با رشد روزافزون داده‌ها و ترافیک اینترنتی، سیستم‌های کامپیوتری نیاز به مقیاس پذیری دارند تا بتوانند با افزایش بار کاری و تقاضا مقابله کنند. مقیاس پذیری سرور به معنای افزایش یا کاهش ظرفیت سرور برای تطبیق با نیازهای سیستم است.

در این مقاله، ما به مقایسه دو نوع مقیاس پذیری سرور می‌پردازیم: مقیاس پذیری عمودی و مقیاس پذیری افقی. ما مزایا و معایب هر یک از این دو نوع مقیاس پذیری را بررسی می‌کنیم تا بتوانید تصمیم بگیرید که کدام یک برای سیستم شما مناسب است.

مقیاس پذیری چیست؟

مقیاس پذیری به معنای قابلیت گسترش و توسعه شبکه به صورت ساده و مقرون‌به‌صرفه است. این ویژگی مهم در شبکه‌ها و کسب‌وکارها به این دلیل است که با رشد روز افزون تکنولوژی و ظهور دستگاه‌های جدید، تعداد دستگاه‌های متصل به شبکه و یک سیستم در حال افزایش است. اگر قابلیت مقیاس‌پذیری در شبکه و کسب‌وکارهای مختلف وجود نداشته باشد، مشکلات گوناگونی از کاهش سرعت اینترنت گرفته تا اختلال در شبکه و کاهش امنیت به وجود خواهد آمد.

انواع مقیاس پذیری

مقیاس پذیری یا Scaling به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: مقیاس پذیری عمودی (Vertical Scaling) و مقیاس پذیری افقی (Horizontal Scaling). در این بخش، ما به توضیح هر یک از این دو روش می‌پردازیم.

مقیاس پذیری عمودی (Vertical Scaling)

مقیاس پذیری عمودی یا مقیاس پذیری به سمت بالا (Scaling Up) زمانی انجام می‌شود که اپلیکیشن توان هندل کردن بار حجم بالای اطلاعات را نداشته باشد. برای مثال، تصور کنید که شما یک دیتابیس با 10 گیگابایت اطلاعات دارید اما سرور توانایی هندل کردن آن را ندارد. برای هندل کردن این بار اضافی، شما یک سرور گران قیمت جدید با حجم 2 ترابایت را خریداری می‌کنید. حالا سرور شما می‌تواند اطلاعات بیشتری را در خود ذخیره کند! با این کار شما از روش مقیاس پذیری عمودی استفاده کرده‌اید.

مقیاس پذیری افقی (Horizontal Scaling)

مقیاس پذیری افقی یا مقیاس پذیری به سمت بیرون (Scaling Out) برخلاف نوع عمودی آن که روی ارتقای یک سرور تمرکز دارد، این مقیاس پذیری روی اضافه کردن تعداد سرورها متمرکز است. در واقع شما تمرکز را از یک سرور برداشته و  به طور مناسب بین چندین سرور که خریداری کرده‌اید، توزیع می‌کنید. باید توجه داشت که پیچیدگی این روش بسیار بیشتر از روش عمودی است اما در بسیاری موارد راه حل کم هزینه‌تری است.

مزایا و معایب مقیاس پذیری عمودی

مزایای مقیاس پذیری عمودی

نصب آسان: نصب سخت افزار جدید در سیستم فعلی آسان است و نیاز به اضافه کردن ماشین های بیشتر ندارد.

مصرف برق کم: با افزایش مقیاس، مصرف برق و نیازهای خنک کننده افزایش نمی‌یابد.

سازگاری: نرم افزارهای زیادی در بازار موجود است که به راحتی می توانند نیازها را افزایش دهند و سازگاری خوبی دارند.

معایب مقیاس پذیری عمودی

هزینه: خرید سروری که بتوان آن را افزایش داد، به مقدار زیادی سرمایه اولیه نیاز دارد.

وابستگی به تامین کننده سخت افزار: وابستگی به تامین کننده سخت افزار می‌تواند یک مسئله جدی باشد، به خصوص در سخت افزار سطح سازمانی.

Down time: در صورت بروز مشکل در ماشین فیزیکی، کلیه اپلیکیشن ها از کار می افتند و ممکن است خسارت زیادی به وجود بیاورد.

چرا مقیاس پذیری مهم است؟

رشد ترافیک: با توسعه و رشد اینترنت و استفاده فزاینده از شبکه‌های اجتماعی و سایر خدمات آنلاین، ترافیک شبکه نیز در حال افزایش است. بنابراین مقیاس پذیری برای حفظ عملکرد شبکه و جلوگیری از انباشتگی و شلوغی ضروری است.

رشد تجارت: شرکت‌ها و سازمان‌ها به شبکه‌هایی احتیاج دارند که همراه با نیازهای در حال رشد خود، گسترش یابد. بدون مقیاس‌پذیری سازمان‌ها نه تنها رشد و گسترش را تجربه نخواهند کرد بلکه احتمال این‌که انتقال و ارتباطات داده‌ها با محدودیت نیز روبه‌رو شود، بسیار زیاد است.

افزایش تعداد کاربران: با افزایش تعداد کاربران در شبکه‌ها، نیاز به مقیاس‌پذیری نیز افزایش می‌یابد. اگر یک شبکه نتواند تعداد کاربران فعال را پشتیبانی کند، منجر به بروز مشکلاتی مانند تاخیر در ارسال و دریافت داده‌ها، خرابی دستگاه، افزایش هزینه‌ها و … خواهد شد.

فشار روی زیرساخت‌ها: بدون مقیاس‌پذیری صد درصد بر روی زیرساخت‌های شبکه فشار وارد خواهد شد که کاهش عملکرد و حتی خرابی را در پی خواهد داشت. در نتیجه، مقیاس‌پذیری یک ویژگی اساسی در طراحی شبکه، اجرا و مدیریت است.

اهمیت مقیاس پذیری برای مدیریت پایگاه داده

مقیاس پذیری برای مدیریت پایگاه داده بسیار مهم است زیرا تضمین می کند که پایگاه داده می‌تواند حجم رو به رشد داده‌ها و کاربران را بدون تأثیر بر عملکرد مدیریت کند. بدون مقیاس‌پذیری، پایگاه داده کند می‌شود و به خوبی به درخواست‌ها پاسخ نمی‌دهد که منجر به نارضایتی کاربران و در نهایت از دست دادن درآمد می‌شود.

چرا مقیاس پذیری برای کسب و کارها مهم است؟

مقیاس پذیری به کسب و کارها کمک می کند تا چابک باشند و به سرعت به شرایط متغیر بازار واکنش نشان دهند. به عنوان مثال، اگر یک کسب و کار به طور ناگهانی افزایش ترافیک را تجربه کند، یک پایگاه داده مقیاس پذیر می‌تواند به راحتی بار افزایش یافته را بدون هیچ گونه خرابی کنترل کند، در غیر این صورت ضرر های جبران ناپذیری برای کسب و کار ایجاد می گردد.

بهترین روش ها برای طراحی پایگاه داده مقیاس پذیر

برای بهینه سازی مدیریت پایگاه داده برای مقیاس پذیری، کسب و کارها باید برخی از بهترین شیوه ها را دنبال کنند. در این بخش، ما به برخی از بهترین روش ها برای طراحی پایگاه داده مقیاس پذیر می پردازیم.

طراحی پایگاه داده

یکی از بهترین روش ها این است که طراحی پایگاه داده را با دقت پیاده سازی کنید. اجتناب از اشتباهات رایج در طراحی دیتابیس می تواند به بهبود عملکرد و مقیاس پذیری کمک کند. طراحی پایگاه داده باید بر اساس نیازهای کسب و کار و حجم داده ها انجام شود.

استفاده از کش

روش دیگر استفاده از کش است. حافظه پنهان می تواند با کاهش تعداد درخواست ها به پایگاه داده به بهبود عملکرد کمک کند. کش می تواند داده ها را در حافظه موقت ذخیره کند و در نتیجه، زمان پاسخگویی به درخواست ها را کاهش دهد.

ادغام اتصال

کسب‌وکارها همچنین باید از ادغام اتصال برای کاهش تعداد اتصالات به پایگاه داده استفاده کنند. ادغام اتصال می تواند به بهبود عملکرد و کاهش استفاده از منابع کمک کند. ادغام اتصال به این معنی است که چندین درخواست به یک اتصال تبدیل می شوند.

نظارت بر پایگاه داده

کسب‌وکارها همچنین باید پایگاه‌های اطلاعاتی خود را به‌طور مرتب نظارت کنند تا هر گونه نقص عملکرد را شناسایی کنند. آنها همچنین باید کوئری های خود را بهینه سازی کنند تا اطمینان حاصل شود که تمام کوئری ها کارآمد هستند.

استفاده از شاردینگ

بهترین روش دیگر استفاده از شاردینگ است. Sharding می تواند به توزیع داده ها در چندین سرور کمک کند و عملکرد و مقیاس پذیری را بهبود بخشد. شاردینگ به این معنی است که داده ها به چندین بخش تقسیم می شوند و هر بخش در یک سرور جداگانه ذخیره می شود.

 جدول مقایسه مقیاس‌بندی عمودی و افقی 


شرایط مقیاس‌بندی عمودی مقیاس‌بندی افقی

سیستم در حال حاضر بر روی یک سرور در حال اجرا است نیاز به رسیدگی به حجم بالایی از درخواست ها دارد

ظرفیت سخت افزاری به حداکثر ظرفیت سخت افزاری سرور فعلی نرسیده است نیاز به افزایش ظرفیت دارد

مقیاس‌پذیری نیازی به مقیاس‌پذیری بی نهایت ندارد نیاز به مقیاس‌پذیری بی نهایت دارد

در دسترس بودن نیازی به در دسترس بودن بالا یا تحمل خطای بالا ندارد نیاز به در دسترس بودن و تحمل خطای بالایی دارد

طراحی سیستم سیستم برای مقیاس افقی طراحی نشده است سیستم برای مقیاس افقی طراحی شده است

هزینه هزینه مقیاس بندی عمودی با مزایای افزایش ظرفیت توجیه می شود هزینه مقیاس بندی افقی با مزایای افزایش ظرفیت توجیه می شود

نتیجه گیری

در طول مقاله به مقیاس پذیری سرور پرداختیم و مقایس پذیری را به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل برای اطمینان از عملکرد و کارایی سیستم‌های کامپیوتری معرفی کردیم. با رشد روزافزون داده‌ها و ترافیک اینترنتی، سیستم‌های کامپیوتری نیاز به مقیاس پذیری دارند تا بتوانند با افزایش بار کاری و تقاضا مقابله کنند. در این مقاله، ما به مقایسه دو نوع مقیاس پذیری سرور پرداختیم: مقیاس پذیری عمودی و مقیاس پذیری افقی. هر یک از این دو نوع مقیاس پذیری مزایا و معایبی دارد. مقیاس پذیری عمودی برای سیستم‌های کوچک تا متوسط مناسب است، در حالی که مقیاس پذیری افقی برای سیستم‌های بزرگ و پرترافیک مناسب است. با توجه به نیازهای خود، می‌توانید یکی از این دو نوع مقیاس پذیری را انتخاب کنید. در نهایت، مقیاس پذیری سرور یک ویژگی اساسی در طراحی شبکه، اجرا و مدیریت است که می‌تواند به بهبود عملکرد و کارایی سیستم‌های کامپیوتری کمک کند.