در دنیای امروز، زیرساخت‌های فناوری اطلاعات دیگر فقط ابزارهای پشتیبان کسب‌وکار نیستند؛ بلکه ستون فقرات تداوم خدمات در زمان بحران محسوب می‌شوند. از خدمات بانکی و سلامت گرفته تا سامانه‌های لجستیکی، حمل‌ونقل، آموزش و مدیریت منابع، همگی بر بستر دیجیتال و به‌ویژه زیرساخت ابری و دیتاسنترها فعالیت می‌کنند. در این میان، دیتاسنترهای داخلی به دلیل موقعیت جغرافیایی، دسترسی فیزیکی و کنترل مستقل، در شرایط بحرانی مانند روزهای جنگی یا ناآرامی‌های امنیتی، نقشی حیاتی و راهبردی ایفا می‌کنند.
در ادامه، نقش این دیتاسنترها را در ابعاد مختلف امنیت، تاب‌آوری، حاکمیت داده، و تداوم خدمات بررسی می‌کنیم.
تداوم خدمات در زمان اختلالات خارجی
در شرایط بحرانی، دسترسی به دیتاسنترهای خارجی ممکن است با مشکلات جدی مواجه شود؛ از جمله:
قطع ارتباطات بین‌المللی به دلایل فنی یا سیاسی
تحریم‌ها یا محدودیت‌های انتقال داده
وابستگی به شبکه‌های زیرساختی جهانی
در چنین شرایطی، تنها گزینه‌ی پایدار برای نگهداری و ارائه‌ی سرویس‌های حیاتی، دیتاسنترهای داخلی هستند. این مراکز داده می‌توانند بدون وابستگی به زیرساخت‌های خارجی، به سازمان‌های داخلی خدمت‌رسانی کرده و از قطع خدمات مهم جلوگیری کنند.
افزایش تاب‌آوری زیرساخت‌ها با میزبانی در داخل کشور
دیتاسنترهای داخلی می‌توانند بخشی از یک راهبرد جامع تاب‌آوری سازمانی باشند. در طراحی زیرساخت‌های مقاوم، اصل کاهش نقاط شکست خارجی یک اصل اساسی است. به این معنا که باید تا حد ممکن، به منابعی متکی بود که دسترسی به آن‌ها در شرایط غیرعادی همچنان حفظ شود. با میزبانی سرویس‌ها در داخل کشور، ریسک‌هایی نظیر:
کندی یا قطعی اینترنت بین‌المللی،
تحریم‌های سرویس‌های ابری خارجی،
یا حتی حملات سایبری هدفمند از خارج از کشور تا حد زیادی کاهش می‌یابند.
حاکمیت بر داده در روزهای حساس
در روزهای بحرانی، بحث مالکیت و کنترل بر داده‌ها اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. اگر داده‌های حساس در دیتاسنترهای خارج از کشور نگهداری شوند، در زمان بحران:
امکان نظارت کامل بر دسترسی به داده‌ها از بین می‌رود.
شفافیت در مورد استفاده یا سوءاستفاده از اطلاعات کاهش می‌یابد.
بازیابی سریع اطلاعات در صورت نیاز دشوار خواهد شد.
در مقابل، استفاده از دیتاسنترهای داخلی با زیرساخت‌های ایمن و بومی، امکان مدیریت مستقیم، رمزنگاری محلی و کنترل سطح دسترسی را فراهم می‌سازد. در شرایط جنگی یا بحرانی، این موضوع می‌تواند تعیین‌کننده‌ی حفظ اعتماد عمومی و جلوگیری از افشای اطلاعات حیاتی باشد.
امنیت سایبری در سناریوهای بحرانی
در روزهای بحرانی، تهدیدهای سایبری نیز افزایش می‌یابند؛ از جمله:
حملات DDoS به سرویس‌های کلیدی مانند بانک‌ها یا مراکز درمانی،
نفوذهای هدفمند برای خرابکاری یا دستکاری داده‌ها،
یا مختل کردن جریان اطلاعات عمومی.
دیتاسنترهای داخلی حرفه‌ای، مانند زیرساخت‌های چکاوک، معمولاً دارای تیم‌های پاسخ سریع به رخدادهای امنیتی (CSIRT) هستند و به‌صورت ۲۴ ساعته زیر بار نظارت امنیتی‌اند. علاوه بر این، امکان تقویت لایه‌های امنیتی به‌صورت فوری، بدون نیاز به هماهنگی با خارج از کشور، یک مزیت کلیدی است. این پاسخگویی فوری در شرایط حساس، گاهی می‌تواند از وقوع فاجعه جلوگیری کند.
کاهش تاخیر، حفظ کیفیت خدمات و اعتماد کاربران
زمانی که زیرساخت ابری در داخل کشور مستقر باشد، کاربران نهایی از مزایای کلیدی زیر بهره‌مند می‌شوند:
سرعت بالاتر و پایداری بیشتر به دلیل کاهش مسیرهای ارتباطی،
کاهش وابستگی به درگاه‌های بین‌المللی اینترنت،
تجربه‌ی بهتر کاربری، حتی در روزهایی که ترافیک بالا یا اختلالات شبکه وجود دارد.
در شرایط اضطراری، حفظ تجربه کاربری برای سیستم‌هایی مانند سامانه‌های بانکی، ثبت احوال، خدمات اورژانس، یا پلتفرم‌های اطلاع‌رسانی حیاتی است. کاربران انتظار دارند که حتی در روزهای بحرانی، خدمات به‌خوبی در دسترس باشد. این اعتماد با زیرساخت داخلی قابل تأمین است.
ظرفیت پاسخگویی به نیازهای فوری دولت و مردم
یکی دیگر از نقش‌های مهم دیتاسنترهای داخلی، پشتیبانی از نیازهای فوری کشور در زمان بحران است. در چنین شرایطی، ممکن است لازم باشد:
ظرفیت پهنای باند فوراً افزایش یابد،
سامانه‌های جدید به‌سرعت راه‌اندازی شوند (مانند سامانه‌های امدادرسانی یا هشدار سریع)،
یا داده‌های خاصی به‌صورت متمرکز جمع‌آوری و تحلیل شوند.
چنین اقداماتی تنها در بسترهایی ممکن است که دسترسی مستقیم، سرعت عمل بالا و هماهنگی کامل با نهادهای داخلی داشته باشند. دیتاسنترهای داخلی، به‌ویژه اگر از معماری ابری و مقیاس‌پذیر استفاده کنند، می‌توانند در این حوزه نقش حیاتی ایفا کنند.
نتیجه‌گیری: سرمایه‌گذاری راهبردی برای آینده
در روزهای آرام، انتخاب دیتاسنتر داخلی شاید به چشم نیاید، اما در روزهای سخت، همان انتخاب می‌تواند تفاوت بین تداوم خدمت و ازکارافتادگی کامل باشد. تجربه کشورهای مختلف نشان می‌دهد که زیرساخت ابری مستقل و امن، بخشی جدانشدنی از امنیت ملی دیجیتال است.
در این میان، زیرساخت‌هایی مانند ابر چکاوک، که با تمرکز بر امنیت، پایداری و توسعه بومی طراحی شده‌اند، می‌توانند گزینه‌ای قابل اتکا برای سازمان‌های دولتی، خصوصی و خدمات عمومی در ایران باشند.
نظرات شما
ارسال پیام
آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. قسمتهای مورد نیاز علامت گذاری شده اند